Τα βασικά σχετικά με τον αστρονομικό εξοπλισμό: Προσοφθάλμια (Μέρος 2)

Ιουνίου 08, 2017

Τα βασικά σχετικά με τον αστρονομικό εξοπλισμό: Προσοφθάλμια (Μέρος 2)

Τα προσοφθάλμια καθορίζουν την μεγέθυνση και σε έναν βαθμό την εικόνα που ‘’παίρνουμε’’ μέσω του τηλεσκοπίου. Τα συναντάμε σε 3 διαφορετικά μεγέθη (0.965’’,1.25’’,2’’), τα 0.965 είναι σπάνια και δεν χρησιμοποιούνται πλέον. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές κατηγορίες προσοφθαλμίων όπως: Kellner, Plossl, Huygens, Orthoscopic. Ανεξαρτήτως κατηγορίας όμως έχουν κάποιους σημαντικούς αριθμός στους οποίους πρέπει να δώσουμε αρκετή προσοχή κατά την αγορά.

Οι αριθμοί αυτοί είναι οι εξής: το Field of View (οπτικό πεδίο), το Eye Relief, η εστιακή απόσταση (του προσοφθαλμίου) αλλά και το πλήθος οπτικών στοιχειών.

Field of View (Οπτικό Πεδίο)

Apparent Field (Φαινόμενο πεδίο): Είναι η γωνιακή διάμετρος, εκφρασμένη σε μοίρες, του κύκλου του φωτός που βλέπει το μάτι. Είναι ανάλογο με την οθόνη μιας τηλεόρασης (όχι με την εικόνα που βλέπεις μέσα της). Το φαινόμενο πεδίο κυμαίνεται σε στενό (25°-30°) έως πολύ ευρύ (80° ή περισσότερο).

True Field (αληθές πεδίο): Είναι η γωνία του ουρανού που βλέπεις μέσα από το προσοφθάλμιο όταν είναι ‘’πάνω’’ στο τηλεσκόπιο.

Eye Relief: Η απόσταση που πρέπει να είναι το μάτι (από τον προσοφθάλμιο) ώστε να βλέπει όλο το πεδίο εστιασμένο.

Εστιακή απόσταση: Η εστιακή απόσταση ενός προσοφθάλμιου είναι η απόσταση από το κύριο επίπεδο του προσοφθάλμιου φακού όπου παράλληλες ακτίνες φωτός συγκλίνουν σε ένα μόνο σημείο (μετριέται σε χιλιοστά-mm).

Πως υπολογίζεται η μεγέθυνση που μας δίνει το τηλεσκόπιο;

Υπολογίζουμε την μεγέθυνση διαιρώντας την εστιακή απόσταση του τηλεσκόπιου μας με την εστιακή απόσταση του προσοφθαλμίου μας.

Πχ

Εστιακή Τηλεσκοπίου/Εστιακή προσοφθαλμίου=μεγέθυνση

1300/25=52x

Όσο μικρότερη η εστιακή του προσοφθαλμίου (δηλαδή όσο μικρότερος ο αριθμός που αναγράφεται επάνω στον φακό) τόσο μεγαλύτερη μεγέθυνση μας δίνει.

Πχ

1300/25=52x

1300/10=130x

Βέβαια δεν πρέπει να ξεπερνάμε την μέγιστη μεγέθυνση που μπορεί να μας δώσει το τηλεσκόπιο.

Πως βρίσκουμε όμως την μέγιστη μεγέθυνση του τηλεσκοπίου μας?

Δεν πρέπει να ξεπερνάμε τις 50-60 μεγεθύνσεις ανά μία ίντσα. Δηλαδή σε ένα 4’’ ιντσών τηλεσκόπιο δεν πρέπει να ξεπερνάμε τις 240 μεγεθύνσεις. Όμως για να ανεβάσουμε μεγέθυνση πέρα από τηλεσκόπιο και προσοφθάλμια πρέπει να έχουμε και ιδανικές συνθήκες (seeing-transparency και θερμική ισορροπία του οργάνου).

Δεν υπάρχουν μόνο σταθερής μεγέθυνση προσοφθάλμια (σταθερής μεγέθυνσης λέμε αυτά που έχουν μόνο μία εστιακή), υπάρχουν και τα προσοφθάλμια μεταβλητής μεγέθυνσης τα οποία είναι γνωστά ως ZOOM. Δηλαδή δεν έχουν μόνο μία εστιακή πχ 12mm, αλλά έχουν περισσότερες πχ 8mm-12mm-18mm και 24mm.